TEKNOLOGI sistem bantuan penglihatan malam semakin berkembang maju dalam dunia automotif. Ada pelbagai teknologi lampu depan dibangunkan seperti penggunaan reflektor, unit projektor dan sistem lampu LED. Terkini, sistem adaptif mula menjadi penyelesaian terbaharu bagi membantu pemanduan lebih baik pada waktu malam.
Lampu depan (headlamp) ialah aset penting ketika memandu malam, tetapi ada masalah penting yang hendak dihuraikan dalam artikel kali ini.
BACA >>> #TahukahAnda: Apakah Itu Teknologi Keselamatan Jelajah (Cruise Safety)?
PENGENALAN
Ramai kalangan kita tidak selesa apabila berselisih dengan kereta depan yang memasang lampu suluh tinggi (high beam). Dek tidak tahan silau, terus pantas tangan kita membalas dengan meninggikan lampu depan kereta. Kemudian pemandu kereta depan pun turut sama membalas, rupa-rupanya lampu suluh tinggi keretanya lebih tinggi. Kenapakah itu terjadi?
Kejadian tersebut ada kaitan dengan kedudukan pusat cahaya lampu depan. Lampu depan ditetapkan pada kedudukan paling baik, iaitu melepasi syarat peraturan lampu utama kenderaan sesebuah negara. Di Malaysia, Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ), menetapkan semua lampu utama harus melepasi standard E mark, atau peraturan bagi peralatan dan sistem bagi industri automotif di Eropah.
R112 ialah standard peraturan bagi mengelakkan berlaku masalah silau lampu kepada pemandu lain. Jika di Eropah, mana-mana kereta yang tidak mengikut standard tersebut boleh dikenakan saman. Di Malaysia, kita belum sampai ke tahap tersebut, tetapi JPJ menetapkan semua pengeluaran lampu kenderaan wajib melepasi standard peraturan berkenaan.
Peraturan itu juga menetapkan semua lampu utama perlu ada sistem kawalan sasar cahaya lampu depan. Sasaran lampu depan juga menjadi asas penting setiap jurutera rekabentuk lampu kereta. Ia direka berasaskan poin tertentu sebelum lampu kereta direka.
BACA >>> #TahukahAnda: Warna Manakah Sesuai untuk Lampu Kabus Depan, Putih atau Kuning?
KAWASAN SULUHAN LAMPU
Kawasan suluhan lampu suluh rendah (low beam) dan lampu high beam berbeza bagi memenuhi peraturan dan keperluan pemanduan. Lihatlah gambar di atas, lampu low beam hanya menerangi jarak kawasan 40 meter dari depan kereta. Lampu high beam pula boleh menjangkau liputan cahaya hingga lebih 100 meter.
Peraturan jalan raya Malaysia mensyaratkan jarak lampu high beam perlu lebih 120 meter. Gambar di atas juga menunjukkan yang kita boleh nampak cahaya mentol dipantulkan kawasan bawah reflektor untuk mendapatkan jarak suluhan lampu lebih jauh dan tinggi.
Lampu low beam pula hanya dipantulkan kawasan atas reflektor dan memancarkan cahaya ke arah jalan sahaja. Lampu high beam hanya boleh dipasangkan sementara waktu sekiranya tiada kenderaan depan. Ini bagi mengelak berlaku masalah silau terhadap pemandu bertentangan.
Inilah sikap dan situasi yang sepatutnya berlaku apabila menggunakan lampu low beam dan lampu high beam. Kalau terpasang lampu high beam, cepat-cepatlah turunkan supaya kenderaan tidak silau.
BACA >>> #TahukahAnda: Halogen, HID dan LED, Apakah Beza Jenis Lampu Utama Kereta Ini?
MASALAH LAMPU SILAU
Melihat gambar di atas pula, kedudukan cahaya lampu low beam terdapat garis pemisah cahaya. Garisan itu ialah penanda kepada kawasan yang boleh dipancarkan cahaya dan tidak boleh dipancarkan cahaya. Jadi, posisi lampu low beam yang lebih tinggi daripada kedudukan sepatutnya akan menyebabkan cahaya melepasi garisan itu. Contoh paling mudah, ketika memandu mendaki bukit atau melalui bonggol jalan, lampu akan terpancar lebih tinggi dan boleh menyebabkan pemandu depan silau.
Punca lain yang menyebabkan kedudukan lampu berubah ialah berat penumpang. Jika ruang penumpang belakang penuh dan ada muatan berat, kereta boleh terdongak ke atas. Situasi tersebut juga menyebabkan posisi lampu menghala ke atas. Pengeluar biasanya akan menetapkan ketinggian lampu pada had berat bersesuaian mengikut prestasi kenderaan. Jika sistem suspensi belakang terlalu keras, ini akan mengatasi masalah kedudukan lampu terdongak, tetapi penumpang pula akan rasa kurang selesa.
Punca lain, menukar mentol jenis berbeza. Kebiasaannya, ramai pemandu menukar mentol halogen kepada HID. Mentol HID (atau mentol cahaya putih) memang bagus untuk membantu pemanduan malam kerana memberikan cahaya terang dan jarak suluhan lebih baik.
Namun, kalau sekadar menukar mentol, ini akan menyebabkan masalah silau terhadap pemandu depan. Kawasan suluhan lampu akan meningkat pada arah menegak hingga memasuki kawasan pemandu bertentangan. Cara yang betul, tetapan posisi lampu low beam juga perlu diubah bagi mengelakkan pemandu depan silau.
CARA PENYELESAIAN
Berdasarkan peraturan ditetapkan, pengeluar perlu menyediakan kemudahan kepada pemandu untuk menukar kedudukan lampu depan. Sistem itu dikenali sistem kawalan kepada sasaran lampu low beam. Ada skru di belakang perumah lampu depan untuk menukar kedudukan reflektor lampu. Kebiasaannya, ada dua lampu untuk lampu depan halogen H4 untuk mengawal kedudukan menegak dan mendatar.
Pemandu perlu betulkan kedudukan lampu bagi mengelakkan silau ke atas pemandu depan jika berlaku situasi yang menyebabkan punca silau seperti disebutkan di atas. Pemandu boleh betulkan sendiri atau bawa ke bengkel. Masalah berlaku apabila tiada alatan untuk membetulkan skru kawalan itu.
Tanggungjawab pengeluar kenderaan adalah memastikan skru kawalan itu mudah dilihat pemandu atau mekanik, atau menyediakan mekanisme mudah untuk membetulkan posisi lampu.
JENIS SISTEM KAWALAN LAMPU DEPAN
Sistem kawalan lampu depan adalah mekanisme untuk menetapkan aras suluhan lampu depan dengan tepat, dan terbahagi kepada dua jenis: kawalan manual dan automatik (juga dipanggil self-levelling).
1. MANUAL
Sistem kawalan manual terbahagi kepada dua jenis:
i. Betulkan sendiri skru kawalan pada lampu menggunakan pemutar skru apabila kedudukan lampu berubah. Pengeluar wajib beritahu cara membetulkan skru kawalan.
ii. Betulkan posisi lampu menggunakan suis pengarasan (levelling switch) dari dalam kereta. Di Eropah, semua kenderaan wajib ada suis tersebut bagi memudahkan pemandu membetulkan sudut sasar cahaya lampu mengikut kedudukan lampu depan. Suis pengarasan akan menggerakkan motor di belakang lampu depan dengan menggerakkan skru kawalan menegak untuk menurunkan atau meninggikan kawasan sasar cahaya lampu low beam.
2. AUTOMATIK
Sistem kawalan automatik pun terbahagi kepada dua jenis:
1. Kawalan motor lampu dikawal sistem komputer menggunakan sensor pengarasan (levelling sensor) di bahagian suspensi, dan diaktifkan mengikut perubahan kedudukan suspensi. Kedudukan lampu akan berubah automatik, termasuk ketika melepasi bonggol jalan atau menaiki jambatan curam. Sistem ini dapat memastikan sudut sasar cahaya lampu low beam kekal rendah dan tidak menyilaukan pandangan pemandu depan.
2. Sistem lampu depan adaptif berfungsi lebih pintar dengan mengawal kedudukan lampu depan menggunakan sensor kamera atau radar. Ada banyak jenis lampu adaptif dicipta untuk mengelakkan masalah silau terhadap kenderaan depan. Sistem pengarasan automatik ini mampu mengelakkan lampu depan daripada terkena kawasan pemanduan kenderaan depan.
BACA >>> Teknologi Lampu Pintar Ford Mampu Jadi Penunjuk Jalan Ketika Memandu Malam
KESIMPULAN
Masalah silau dapat dielakkan jika pemandu dapat mengawal kedudukan lampu sepanjang masa. Namun, perkara itu tidak mudah tanpa penggunaan sistem pengarasan automatik atau sistem lampu adaptif.
Jika anda mengalami masalah itu, segeralah ke bengkel untuk membetulkan kedudukan lampu. Bagi pemandu yang menukar mentol halogen kepada HID, pastikan juga melaraskan semula sudut sasar cahaya lampu supaya tidak menyebabkan ketidakselesaan pemandu depan.
Leave a Reply